Više od 600 kamiona blokiralo je ključne carinske terminale, granične prelaze i magistralne puteve širom BiH. Putnički saobraćaj većinom prolazi jednom trakom, ali lanci snabdijevanja su u riziku. Prevoznici najavljuju proteste do ispunjenja zahtjeva.
1. septembra 2025. godine, Bosna i Hercegovina je u saobraćajnom kolapsu zbog protesta autoprevoznika organizovanog pod sloganom “Dosta je bilo”. Protest je započeo u 6 sati ujutro, a uključuje blokade carinskih terminala, graničnih prelaza i magistralnih puteva. Prevoznici, okupljeni u Konzorcijumu Logistika BiH, koriste preko 600 kamiona za blokadu, što dovodi do otežanog saobraćaja, ali putnička vozila uglavnom prolaze jednom trakom. Protest nije usmjeren direktno na putnički saobraćaj, već na teretni promet i lance snabdijevanja, što može dovesti do zastoja u isporuci robe, goriva i drugih proizvoda.
Glavni razlozi protesta
Prevoznici protestuju zbog neispunjenih zahtjeva upućenih Ministarstvu komunikacija i transporta BiH. Ključni zahtjevi uključuju:
- Poštovanje Evropskog sporazuma o radu posade (AETR) i rješavanje diskriminacije vozača u EU tj. problema ograničavanja boravka 90/180 dana, što dovodi do hapšenja i kazni.
- Izmjene pravilnika o licenciranju i procedurama na granicama (smanjenje čekanja, koja trenutno iznose i do 15 sati dnevno).
- Finansijsko rasterećenje: Povrat 50% akciza na gorivo, 50% popusta na putarine i status izvoznika usluga.
- Ukidanje nezakonitih obaveza koje su oštetile sektor za 243 miliona KM.
Prema tvrdnjama prevoznika, vlasti, uključujući ministre Fortu i Konakovića, nisu ispunile 17 dogovorenih zaključaka, uprkos obećanjima.
Šta se najavljuje?
Protest će trajati višednevno, do ispunjenja zahtjeva – prevoznici su spremni na “francuski model” blokada – potpuno zaustavljanje lanaca snabdijevanja. Mogući su povremeni zastoji i poskupljenja robe uključujući gorivo, hrana, kisik za bolnice, jer se blokira uvoz/izvoz preko 90% robe cestovnim putem. Ministar Forto i dalje poziva na pregovore, ali prevoznici insistiraju na brzim rješenjima. Ako ne bude napretka, očekuju se eskalacije u narednim danima.
Dugotrajne blokade mogle dovesti do lančane reakcije: nezadovoljstva trgovaca, poslodavaca, pa i šire javnosti. To bi moglo izazvati socijalni pritisak i dodatno opteretiti vlast koja je već suočena s kritikama zbog rasta cijena električne energije i inflacije.
Da li su realna očekivanja prevoznika?
Zahtjevi transportnog sektora su djelimično realni, ali ne i svi odmah izvodivi. Povrat 50% akciza na gorivo i popusti na putarine spadaju u fiskalne mjere koje vlast može privremeno odobriti, iako one opterećuju budžete. Digitalizacija graničnih procedura i smanjenje čekanja su tehnički mogući, ali traže koordinaciju i resurse. Najteži dio su EU pravila 90/180 dana – to BiH ne može riješiti jednostrano, već kroz diplomatski pritisak i SSP procese.
Ministar Forto tvrdi da su pojedine mjere već u proceduri i da je dio zaključaka ranije implementiran, ali prevoznici insistiraju na brzim i vidljivim rezultatima, ne samo na obećanjima.